wojna chińsko-francuska,
I wojna światowa:
- I bitwa nad Marną,
- bitwa pod Verdun
Joseph Jacques Césaire Joffre (ur. 12 stycznia 1852 w Rivesaltes, zm. 3 stycznia 1931 w Paryżu) – francuski dowódca wojskowy, szef Sztabu Generalnego, wiceprezydent Wyższej Rady Wojennej, generał dywizji (Général de Division), naczelny wódz armii francuskiej w czasie I wojny światowej, marszałek Francji (1916).
Życiorys
Syn drobnego handlowca win. W 1869 rozpoczął uczęszczać na politechnikę, ale wojna francusko-pruska w 1870 przerwała mu studia. Wstąpił do wojska w stopniu oficera czasu wojny. Przydzielono go do pododdziału artylerii. Walczył w obronie Paryża. Po zakończeniu wojny zakończył kursy w Oficerskiej Szkole Inżynieryjnej Artylerii. Stopień oficerski otrzymał w 1872 i został skierowany do wojsk inżynieryjnych. Uczestniczył w pracach związanych z przebudową fortów Paryża. Za zasługi przy wykonywaniu tego zadania awansowany w 1876 do stopnia kapitana.
W 1885 brał udział w ekspedycji na Tajwan, po czym powierzono mu kierowanie pracami fortyfikacyjnymi w Tonkinie (północny Wietnam). W 1892 został oddelegowany do Sudanu, gdzie powierzono mu kierowanie pracami przy budowie kolei senegalsko-nigeryjskiej. Tutaj wyróżnił się organizując oprócz prac obronę budowanej linii od najazdów tubylców. Następnie służył na Madagaskarze, pod dowództwem gen. Josepha Gallieni, gdzie fortyfikował jeden z ważniejszych punktów oporu floty francuskiej Diego Suarez. W 1901 otrzymał awans na stopień generała brygady i został wyznaczony na stanowisko gubernatora wojskowego twierdzy Lille. Następnie służył na stanowiska
Ze względu na dotychczasowy przebieg służby gen. Joffre nie był przygotowany pod względem operacyjno-strategicznym do pracy na tym stanowisku. Od 1910 francuski Sztab Generalny wypracowywał nową strategię prowadzenia wojny z Niemcami opierającą się na natychmiastowym natarciu przez Alzację i Lotaryngię. Zgodnie z nowym planem operacyjnym wojska francuskie, przeznaczone do prowadzenia natarcia na Niemcy, miały być rozwijane pomiędzy Mezier a Belford.
W początkowym okresie I wojny światowej gen. Joffre został wyznaczony na dowódcę Armii Północnej i Północno-Wschodniej. Wojska francuskie rozwijały się wzdłuż granicy Francji z Niemcami, Luksemburgiem i Belgią na froncie 345 km w sile 5 armii; 1 A, 2 A,3 A (4,5,6 KA, 54, 55, 56 Dywizje Rezerwowe i 7 Dywizja Kawalerii – razem 235 tys. żołnierzy i 588 dział), 4 A i 5 A a także Grupa Armijna i Korpus Kawalerii. W podporządkowaniu gen. Joffre znalazły się także związki operacyjne w Belfort (7 dywizji piechoty), Bezul (3 dywizje rezerwowe), Soissons (3 dywizje rezerwowe) i na granicy z Włochami (4 dywizje rezerwowe), oprócz tego w rezerwie głównej twierdz były 4 dywizje rezerwowe. Razem Wojska Francuskie liczyły 1727,6 tys. żołnierzy i 4080 dział (w tym ciężkich 270).
8 sierpnia 1914 gen. Joffre wydał dyrektywę o przejściu do operacji zaczepnej. 13 sierpnia było wiadomym, że siły niemieckie skoncentrowały się nie w rejonie Metz, a na północ od Didenhofen. Po szeregu porażek w strefie przygranicznej armia francuska rozpoczęła wycofywanie na południe. Przewidywano oddanie Paryża oraz wysadzenie fortów Verdun. Gen. Joffre proponował A. Millerand, aby ten zaproponował Radzie Ministrów pozostawić Paryż miastem otwartym, z tym że rząd miał opuścić miasto. Ta propozycja spotkała się z protestem. 25 sierpnia podjęto decyzję o sformowaniu grupy uderzeniowej w składz
Przed bitwą nad Marną wojska niemieckie odnosiły sukcesy taktyczne na całym froncie ale 5 września z inicjatywy Wojskowego Gubernatora Paryża gen. Gallieni 6 Armia uderzyła w skrzydło znajdującej się na skrzydle niemieckiego frontu 1 Armii Niemieckiej. Wojska niemieckie odrzuciły wojska 6 A, lecz w wyniku osłabienia wojsk niemieckich ze względu na przerzut 2 korpusów do Prus Wschodnich i natarcia innych armii francuskich i angielskiej powstała pomiędzy 1 i 2 Armiami niemieckimi luka szerokości 35–40 km, która była przykrywana tylko przez kawalerię, a w którą uderzyła 5 Armia francuska. Ta sytuacja zmusiła naczelne dowództwo niemieckie do wydania 9 września rozkazu o wycofaniu. "Cud nad Marną", dał gen. Joffre ogromną popularność, oraz praktycznie przesądził o losach kampanii 1914 roku i całej wojny poprzez zniweczenie niemieckiego Planu Schlieffena – planu strategicznego błyskawicznego zwycięstwa Niemiec nad Francją kosztem złamania neutralności Belgii i w konsekwencji wciągnięcia w wojnę przeciw Niemcom Wielkiej Brytanii, po to by po pokonaniu Francji zwrócić wojska niemieckie przeciwko Rosji.
3 grudnia 1915 gen. Joffre wprowadził organ Naczelnego Dowództwa, któremu były podporządkowane wszystkie armie na wszystkich frontach.
Popularność gen. Joffre malała z biegiem dalszych działań wojennych m.in. na skutek operacji pod Verdun, która przynosiła olbrzymie straty i nie dawała nadziei na rychłe zwycięstwo, a także niespełnienie nadziei w bitwie nad Sommą (czerwiec-listopad 1916). Zwolennik niepopularnej w społeczeństwie strategii wyczerpania. Oprócz tego pomiędzy Naczelnym Dowództwem z jednej strony, a rządem i parlamentem z drugiej strony, dochodziło do tarć dotyczących sprawowania władzy.
Dekretem z 12 i 13 grudnia 1916 gen. Joffre został wyznaczony na doradcę technicznego rządu, a gen. Robert Nivelle na naczelnego dowódcę Armii Północy i Północnego Wschodu. Przy tym gen. Joffre, jako pierwszy z francuskich generałów od czasu wojny francusko-pruskiej, został w 1916 mianowany na stopień marszałka Francji. Wiosną 1917 został oddelegowany do USA w celu uczestniczenia w organizacji Armii Stanów Zjednoczonych. W 1918 został członkiem Akademii Francuskiej.
Autor książ
Odznaczenia
- Krzyż Wielki Legii Honorowej (11 lipca 1914, Francja)
- Wielki Oficer Legii Honorowej (11 lipca 1909, Francja)
- Komandor Legii Honorowej (11 lipca 1903, Francja)
- Oficer Legii Honorowej (26 grudnia 1895, Francja)
- Kawaler Legii Honorowej (7 września 1885, Francja)
- Oficer Orderu du Dragon d’Annam (1887, Francja)
- Medal Wojskowy (Médaille militaire, 26 listopada 1914, Francja)
- Krzyż Wojenny 1914−1918 z palmami (Francja)
- Médaille coloniale z okuciem "Sénégal–Soudan" (1894, Francja)
- Médaille commémorative de l’expédition du Tonkin 1885 (1887, Francja)
- Médaille commémorative de la guerre 1870–1871 (1871, Francja)
- Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie)
- Krzyż Wielki Orderu Ouissama Alaouite’a (Maroko)
- Order Orła Białego (1922, Polska)
- Order Virtuti Militari (1921, Polska)
- Medal za Wybitną Służbę (Army Distinguished Service Medal, USA)
- Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
- Order Zasługi (Order of Merit, 1919, Wielka Brytania)
- Królewski Order Wiktorii (Wielka Brytania)